ES | EU

Memoria Historikoa eta Hezkuntza

Memoria Historikoa Hezkuntzan

You are here: Home / Archives for 2022

Archives for 2022

GR-225 martxa Lantxotegi Elkartearekin

por Leave a Comment

Lantxotegi Elkartea 1983an sortu zuen Berriozarko herritar talde batek, garai hartako gazteen egoeraz kezkatuta. Gaur egun, Azpilagaña eta Milagrosa auzoaetan zabaldu ditu Iruñean. Gaur egun, programa batzuk ditu hezkuntza formalean zein hezkuntza ez-formalean. Horien artean, Ahlan Bek eta Kabia programak dituzte. Lehenengoaren helburua da familian laguntzarik ez duten eta gizarte-bazterkeriako egoeran dauden 14 eta 30 urte bitarteko gazte migratzaileak oinarrizko gaitasunetan prestatzea, laguntzea eta prestakuntza horrekin jarraitzea. Kabia proiektua gazte horiek aisialdirako espazioetara iristeko duten zailtasunari buruz adierazitako eskariaren ondorioz sortu zen. Eskaera horri erantzuteko, gizarte- eta harreman-dimentsioari heldu zitzaion, gizarteratze oso eta eraginkor bati buruz hitz egiten hasteko..

San Kristobal gotorlekuan, ibilaldia hasi aurretik

Testuinguru horretan, Nafarroako Memoriaren Institutuari Azpilagaña eta Milagrosa auzoetako gazteekin eta Lantxotegira Ahlan Bek-en eta Kabiaren programetara joaten diren gazteekin batera jarduera bat egitea planteatu zitzaion. Jarduera bateratu horren helburua bikoitza zen: batetik, auzo horietan bizitza egiten duten gazte migratzaile eta gazte autoktonoen arteko topaketa “gertagaitza” sortzea, bizitza komunitarioa sustatuz; bestetik, 1936ko kolpe militarraren ondorioz Nafarroako herritarren artean izandako giza eskubideen urraketei buruzko gaiak ezagutzea, eta, bereziki, Ezkabako penalarekin eta 1938ko maiatzaren 22ko ihesaldiarekin zerikusia dutenak

Olabeko hobian Fermin Ezkietaren azalpena entzuten

Horretarako, joan den urriaren 12an, larunbata, Ezkabako San Kristobal gotorlekura joan ziren, eta handik hasi zuten GR-225aren lehen etapako ibilbidea, Olabeko hobiraino eramango zituena. Fermin Ezkieta ikerlariak lagundu zien ibilbidean. Ihesaldiaren hasieran testuingurua azaldu zuen, eta gero presoen joan-etorriari edo atxilotu eta hil zituzten lekuei buruzko azalpenak eman zituen. Eguna amaitzeko, bazkari bat egin zuten Lantxotegiko egoitzan, jardueraren ebaluazioa egiteko.

Memoria duen Historia Hezkuntzan Nazioarteko I Kongresua

por Leave a Comment

Nafarroako Memoriaren Institutuak antolatuta, 2022ko azaroaren 10, 11 eta 12an Memoria duen Historia Hezkuntzan Nazioarteko I. Kongresua egin da Nafarroako Unibertsitate Publikoan. Estatuko hainbat autonomia erkidegotako eta Frantziako, Italiako, Portugalgo, Txileko, Argentinako, Kolonbiako edo Mexikoko 460 pertsona baino gehiago bertaratu ziren. Ildo horretan, azpimarratzekoa da batxilergoko neska-mutilen bi talde izan zirela, Valentziakoak eta Granadakoak. Sei mahaitan egituratutako programarekin, 215 proposamen aurkeztu ziren (122 komunikazio, 63 poster eta 30 bideo); horiek guztiak hemen eskura daitezke. Kongresuaren webgunetik saio guztien grabazioak ere ikus daitezke.

Kongresua hezkuntza-etapa guztietako irakasleei zuzenduta zegoen, 1936ko kolpe militarraren, gerra eta diktadura frankistaren eta Trantsizioaren ondoren piztutako indarkeriaren memoriaren inguruan irakaskuntza-proiektuak edo ikastetxe-proiektuak partekatu nahi zituztenei. Helburua zen abian dauden proiektuak eta esperientziak partekatzea, hezkuntzan memoriaren geografia bat eraikitzea eta interes eta gai partekatuen arteko irakaskuntza-lankidetzarako sare horizontalak ehuntzea. Era berean, proiektu horietarako erreferentziazko esparru teorikoei buruz hausnartu nahi zen, baita jorratzen ari diren eta egiteke dauden gaiei buruz ere: indarkeria politikoa eta errepresioa; iraganeko eta oraingo exilioak; ikuspegi eta memoria ez-androzentrikoak; beste indarkeria batzuk eta eguneroko bizitza; langileen memoriak eta borrokak, eta abar. Halaber, proiektu horietan erabiltzen ari diren lengoaiak ezagutu nahi ziren: hitza, musika, dantza, arte eszenikoak, irudia, komikia eta abar.

Kongresuaren programazioan ere izan zen ikasleek parte hartzeko tarterik. Hala, Iruñeko Donibane LHIko, Plaza de la Cruz BHIko, Navarro Villoslada BHIko eta Iturrama BHIko, Barañaingo Alaitz BHIko, Martzillako Marqués de Villena BHIko eta Tuterako Valle del Ebro BHIko 230 ikasleek parte hartu zuten Artxibo eta Giza Eskubideei buruzko tailer batean. Tailerra Euskadiko Artxibo Historikoko Josebe Alonso, Avilako Artxibo Militarreko Henar Alonso, Lan eta Ekonomia Sozial Ministerioaren Artxiboko Sergio Galvez, eta NUPeko Artxiboko Iñaki Montoya, artxibozainek eman zuten.

Ondorioetan, elkarrekin lan egiten jarraitzeko konpromisoa nabarmendu zen, esperientziak, ikuspegiak, eztabaidak eta proiektu kolektiboak partekatuz. Alde horretatik, uste dugu Memoria duen Hezkuntzan duen Historia Hezkuntzan Kongresu honek, elkargune izateaz gain, ikastetxeen sare baten hasierako mugarria ere izan behar duela, Nafarroako Memoriaren Institutuaren “Memoria duten eskolak” sarearen ildoari jarraiki, lankidetzan arituko dena, esperientziak partekatuko dituena, elkarguneak bilatu eta sustatuko dituena eta lortutako emaitzak batera zabalduko dituena.

Kongresuko saioez gain, jarduera paraleloen programa bat garatu zen, erakusketak, antzerkia edo musika-errezitaldiak barne.

Askatasunaren botilak, 2022

por Leave a Comment

2022ko ekainean berriro egin da “Askatasunaren botilen” esperientzia, 1938ko maiatzaren 22an San Cristobal penaleko 795 presok izandako ihesa gogorarazten duen martxa; ihesaldian, 200 pertsona baino gehiago fusilatuak izan ziren. Martxa honek GR-225eko bi etapa egiten ditu, Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekua eta Nafarroa Behereko Urepelekin lotuz. Bertara iritsi zen Jovino Fernandez, askatasuna lortu zuen hiru iheslarietako bat.

2020an bertan behera utzi eta 2021ean murrizketekin egin ondoren, oraingoan 300 ikasle baino gehiago bertaratu dira. Horrela, ekainaren 7an Ezkaba eta Olabeko hobiaren artean lehen etapa egin zuten Paz de Ziganda Ikastolako, Mendillorri BHIko eta Martzillako Marques BHIko 150 neska-mutilek. 14an, Alaitz, Askatasuna eta Iturrama BHIetako eta Paz de Ziganda Ikastolako ikasle kopuru berdintsuak Sorogain eta Urepele arteko azken etapa egin zuen. Bietan, Nafarroako Memoriaren Institutuko kideek jardunaldiaren aurkezpena egin zuten, eta, ondoren, Elizabeth Martín Haroren testigantza entzun ahal izan zuten. Ramón Haroren biloba zen, Usetxin fusilatu zuten preso iheslarietako batena, eta haren gorpuzkiak 2016an berreskuratu zituzten, eta 2021ean identifikatu eta haren familiari eman zizkioten. Ibilaldian, ikasleek presoen gutunak, senideen idatziak edo Ramon Haroren erretratu bat gordetzen zituzten hiru botila zeramatzaten lekuko gisa. Ibilaldian zehar, basosainek lagundu zieten ikasleei eta ibilitako paisaiei buruzko azalpenak eman zituzten. Bestalde, Fermin Ezkieta ikertzaileak ihesaren testuingurua azaldu zuen hasieran, eta presoen pasabideari edo atxilotu eta hil zituzten lekuei buruzko azalpenak eman zituen.

Bi etapak memoria-ekitaldi labur batekin amaitu ziren. Olabeko hobian Ana Ollo Herritarrekiko Harremanetarako kontseilariak eta Maximo Sainzen senideek hitz egin zuten, goiz horretan bertan haren gorpuzkiak jaso baitzituzten. Maximo iheslarien artean preso gazteena zen, eta leku horretan bertan fusilatu eta lurperatu zuten. Urepeleko ekitaldian, Xole Aire alkateak, Mixel Ernaga aurreko alkateak eta Mixel Aire “Xalbador II” bertsolariak parte hartu zuten; ondoren, Izaro Sánchez Askatasuna BHIko ikasleak ihesari buruzko idatzi hunkigarri bat irakurri zuen. Bietan musika emanaldiak izan ziren eta ekitaldien amaieran aurreskua dantzatu zuten Paz de Ziganda Ikastolako bi ikaslek.

“Memoria duten Eskolak” liburuaren aurkezpena

por Leave a Comment

2021-2022 ikasturtearen amaieran, Memoria duten Eskolak liburua aurkeztu da, Nafarroako Memoriaren Institutuak izen bereko hezkuntza-programaren inguruan argitaratu duena. Liburua, programaren aurkezpen sakona egiteaz gain, hainbat etapatako ikastetxeetan garatutako esperientzia didaktikoak ezagutarazteko aukera ematen du. Halaber, Maisu-mailetako edo Bigarren Hezkuntzako Irakasleen Prestakuntzako Masterreko ikasleek beren Ikasketen Amaierako Lanetan egindako proposamenak aurkitzen ditugu. Hori guztia, hausnarketarako esparru bat eta proposamen berriak diseinatzeko ereduak emateko asmoz. Beraz, ez dira errezeta edo produktu itxi batzuk, baizik eta inspirazio-iturri izatea eta lan-bideak iradokitzea, gero ikastetxe bakoitzaren errealitatera eta hezkuntza-proiektura egokitzeko.

Ana Ollo Herritarrekiko Harremanetarako kontseilariaren aurkezpenarekin hasten da argitalpena, eta hiru atal nagusi ditu:

Lehenengoan, Memoria duten Eskolak izenekoan, Nafarroako Memoriaren Institutuko kideek programa, ekintzak eta eskura dauden hezkuntza-baliabideak aurkezten dituzte. Atal honetan, urte hauetan argitaratu diren unitate didaktikoei buruzko aipamenak ere aurki ditzakegu: Amonarenean Kea Lehen Hezkuntzarako eta Libertaden Memoria Bigarren Hezkuntzarako, egileek aurkeztuak.

Bigarren atalak, zabalenak, azken ikasturte hauetan praktikan jarri diren 15 Hezkuntza-esperientzia biltzen ditu. Horietatik hiru Lehen Hezkuntzako ikastetxeetan landu dira, eta gainerako 12ak Bigarren Hezkuntzan. Gehienak diziplinarteko proiektuak dira, ikastetxe bakar batean landu direnak. Hala ere, badira zenbait ikastetxeren artean praktikan jarri diren batzuk ere.

Hirugarren atala Ikasketen Amaierako Lanei buruzkoa da; unibertsitateko ikasleek diseinatutako bost proposamen dira, etorkizuneko proiektuetarako erreferentzia gisa balio dezaketenak. Horietatik, lehen hirurak Lehen Hezkuntzara zuzentzen dira, eta azken biak Bigarren Hezkuntzara.

2022-23 ikasturtearen hasierarekin liburua Nafarroako ikastetxeetan banatuko da. Hemen PDF formatuan dago eskuragarri.

Lehenego zirkularra. Kongresuaren aurkezpena.

por Leave a Comment

Azken hamarkadetan, fenomeno konplexua gertatu da gaur egungo gizarteetan, diskurtso historikoan iraganeko traumatikoen biktimen eta narratiba tradizionaletatik kanpo geratu zirenen memoria txertatzeko. Horrela, adostasun zabalak lortu dira indarkeria politikoen biktimek egia jakiteko duten eskubideari buruz, bai eta, zailtasun handiagoz, beren oroimena mantentzeko betebehar sozialari buruz ere. Testuinguru horretan, indarra hartu du belaunaldi gazteenei beren hezkuntzaren esparruan oroimena – gatazkan dagoen memoria – transmititzea bermatu behar zaielako kontzientziak. Hala ulertu dute ehunka irakaslek, erakundeen laguntzarekin edo gabe, beren praxiari memoriaren inguruko esku-hartze didaktikoak helarazi dizkiotenak. Praktika horiek partekatzera, esparru teorikoak eztabaidatzera eta irakasleen arteko lankidetza horizontalerako moduak aurkitzera zuzentzen da Memoria duen Historia Hezkuntzan nazioarteko kongresua, Iruñean 2022ko azaroan egingo dena.

Topaketaren nazioarteko izaera azpimarratu nahi da, bi arrazoi osagarrirengatik. Alde batetik, erbesteko eta II. Mundu Gerrako esperientziak beste herrialde eta leku batzuetara zabaldu zituen jaso eta transmititu beharreko memoriak. Bestetik, herrialde bakoitzeko prozesu historikoen berezitasunetatik haratago, badira ezaugarri komunak munduko hainbat lekutan jasandako XX. mendeko indarkerietan eta herritarrek esperientzia traumatiko horiek, memoria duen historia hori, hezkuntzan txertatzeko duten erronkan. Horrela, beste leku batzuetan egindako esperientziek, bereziki Latinoamerikan, Frantzian eta Portugalen, egin beharreko bide berriak argi ditzakete.

1936ko kolpe militarraren, gerra eta diktadura frankistaren eta Trantsizioaren ondoren sortutako indarkeriaren memoriaren inguruan beren irakaskuntza- edo ikastetxe-proiektuak partekatu nahi dituzten hezkuntza-etapa guztietako irakasleei zuzenduta dago bilera hau. Ikastetxe askotan zeharkako proiektuak dira, eta hainbat arlotako irakasleak inplikatzen dituzte. Haien ustez, memoriarekin egiten den hezkuntza-lana ez da Historiako irakasleentzat bakarrik (baita hori ere: memoria duen historia), hezkuntza-komunitate osoarentzat baizik; izan ere, historiari erabilera publikoa ematen zaio, herritartasuna eraikitzeko funtsezko tresna bihurtu arte. Gainera, berrikuntza didaktikoari laguntzen dioten proiektuak dira, historikoki pentsatzen laguntzen dutelako, hitz eginez ikasten dutelako, irakasgaien araberako diziplina-banaketaren kortseak gainditzen laguntzen dutelako, eta egungo gizarte-arazoak ikasgeletan sartzen laguntzen dutelako.

Gure asmoa da martxan ditugun proiektuak eta esperientziak partekatzea, memoriaren geografia bat eraikitzea hezkuntzan, eta interes eta gai partekatuen arteko irakaskuntza-lankidetzarako sare horizontalak ehuntzea. Era berean, gogoeta egin nahi dugu gure proiektuetarako erreferentziazko esparru teorikoez eta jorratzen ari garen gaiez eta ekiteko erronka dugunez: indarkeria politikoa eta errepresioa; iraganeko eta oraingo exilioak; ikuspegi eta memoria ez-androzentrikoak; beste indarkeria eta eguneroko bizitza; langileen memoriak eta borrokak, etab. Eta proiektu hauetan erabiltzen ari diren lengoaiak ezagutzea bilatzen dugu: hitza, musika, dantza, arte eszenikoak, irudia, komikia…

Elkarrizketarako eta eztabaidarako eta esperientzia didaktikoak partekatzeko honako arlo hauek proposatzen ditugu:

  • Herritartasun-eskola gisa memoria duen historia.
  • Memoriaren inguruko ikastetxeko proiektuak.
  • Artxiboak, ahozko iturriak eta memoriaren didaktika.
  • Memoria-tokiak. Esperientzia didaktikoak.
  • Ikerketa- eta hedapen-proiektuak. Esperientzia didaktikoak.
  • Oroimenaren lengoaia eta adierazpen artistikoak: argazkilaritza, dokumentalak, komikia, antzerkia, dantza. Esperientzia didaktikoak.

Kongresu honetan zure esperientzia aurkeztu nahi baduzu, congreso.historia.con.memoria@navarra.es helbidera bidali behar duzu zure izena, harremanetarako datuak, esperientzia garatu den ikastetxea eta proposamenaren laburpen txiki bat (100-150 hitz). Hori guztia 2022ko apirilaren 14a baino lehen. Kongresoari buruzko informazioa jaso baino ez duzu nahi, idatzi posta honi mezu bat zure izena eta helbide elektronikoa zehaztuz.

Gasteleraz, euskeraz, katalanaz, galegoz, frantsesez eta portugesezko zirkularrarekin PDFa deskargatu.

Etiketak

ahozko historia antzerki-lana Askatasunaren botilak baliabide didaktikoak Berriozar cementerio de las botellas cárcel depurazioa Desafectos erbestea errepresioa exhumaciones exhumazioak experiencias didácticas Ezkaba formación franquismo Fuerte de San Cristóbal fuga Gaztegune Giovanni Levi giza mugimenduak Hitzarmenak ies Marqués de Villena IES Mendillorri ies navarro villoslada ies valle del ebro IES Zizur irakasleak Iñigo Subiza Jordi Guixé Laura Benadiba lugares de memoria maistrak maisuak memoria memoria historikoa memoriaren tokiak omenaldia oroimena eta pentsamendu kritikoa Parque de la Memoria recursos didácticos represión testimonios unidad didáctica

texto

Últimas entradas

Últimos comentarios

    Meta